Αδιαφάνεια και Γεωπολιτική: Το Μυστήριο της HSA

[Epicure V]

7 Μarzo 2024 - Eloy Viera Cañive
https://eltoque.com/el-misterio-del-fes ... abano-cuba

Μεταξύ 26 Φεβρουαρίου και 1ης Μαρτίου 2024, πραγματοποιήθηκε στην Κούβα το XXIV Habano Festival.
Την τελευταία βραδιά της εκδήλωσης εγινε το καθιερωμένο Εορταστικό Δείπνο που σηματοδοτεί το κλείσιμο του φεστιβάλ. Από το δείπνο, στο οποίο ήταν παρόντες οι Miguel Díaz-Canel και Manuel Marrero Cruz, προέκυψαν εικόνες που δείχνουν τους παρευρισκόμενους να πλειοδοτούν στην παραδοσιακή δημοπρασία υγραντήρων και να απολαμβάνουν πολυτέλειες απρόσιτες για το μέσο Κουβανό. Η δημοπρασία κατάφερε να συγκεντρώσει ένα ποσό ρεκόρ 17,8 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο –χωρίς να δοθούν περισσότερες λεπτομέρειες– οι διοργανωτές είπαν ότι θα δωριστεί όπως κάθε χρόνο στο κουβανικό σύστημα Δημόσιας Υγείας.

Οι εικόνες του Φεστιβάλ καταδεικνύουν την ολοένα αυξανόμενη διαφορά μεταξύ της χώρας που απευθύνεται σε ξένους και μεγιστάνες, κι αυτής που επιβιώνει πίσω από τα κλειστά τείχη της χλιδής. Δημιουργούν επίσης πολλά ερωτηματικά σχετικά με την αδιαφανή διαχείριση που τηρεί το κουβανικό καθεστώς στους πιο κερδοφόρους τομείς της κουβανικής οικονομίας.
H Habanos SA, θυγατρική της Tabacuba που είναι υπεύθυνη για το παγκόσμιο μάρκετινγκ 27 επώνυμων πούρων premium, δήλωσε στη διάρκεια του φεστιβάλ πως κατέγραψε έσοδα 721 εκατομμυρίων δολαρίων το 2023, τα οποία αντιπροσωπεύουν αύξηση 31% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.

Ωστόσο, πέρα ​​από τους ψυχρούς και εξαιρετικά αφερέγγυους αυτούς αριθμούς, οι πένητες Κουβανοί πολίτες δεν έχουν πραγματικη εικόνα για τα έσοδα που δηλώνει η κυβέρνηση, ούτε μπορούν να ελέγξουν την εγκυρότητα τους ή να επηρεάσουν τη διάθεσή τους. Ποιος ελέγχει τη Habanos S.A.; Πού πάνε πραγματικά τα έσοδα που παράγει; Πόσα μένουν στη χώρα και σε τι επενδύονται;



Τα δεδομένα από τα κουβανικά εμπορικά μητρώα δεν είναι δημόσια, και πολύ δύσκολα είναι προσβάσιμα. Ωστόσο υπάρχουν ενδιαφέροντα στοιχεία που μπορούν να βρεθούν εκτός Κούβας και προσφέρουν ενδείξεις για το ποιος βρίσκεται πίσω από το ξένο τμήμα της Habanos S.A.
Μέχρι το 2020, ένας από τους βασικούς μετόχους της Habanos S. A. ήταν η βρετανική εταιρεία Imperial Brands PLC. Εκείνη τη χρονιά η βρετανική εταιρεία πούλησε το μερίδιό της στη HSA αλλά και σε άλλα εργοστάσια και μάρκες καπνού και τσιγάρων στην Κούβα για ποσό περίπου 1,3 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Η συμφωνία περιελάμβανε τη μεταβίβαση του μισού της Habanos S. A. σε εταιρεία εγγεγραμμένη στην Ισπανία με την επωνυμία Allied Cigar Corporation SL. Ωστόσο τον Νοέμβριο του 2020 (ένα μήνα αφότου η Imperial Brands PLC πούλησε το μερίδιό της στη Habanos S.A.) η Allied Cigar έγινε γνωστό πως ελεγχόταν από έναν επενδυτικό όμιλο με την επωνυμία Asia Uni Corp.
Ο Chen Zhi - ένας από τους άμεσους συμβούλους του πρωθυπουργού της Καμπότζης και ένας από τους πιο σημαίνοντες επιχειρηματίες σε αυτή τη χώρα - συνδέεται με την Asia Uni Corp και την αγορά του μισού της Habanos SA. Ο Chen Zhi γεννήθηκε στην Κίνα, αλλά απέκτησε την υπηκοότητα της Καμπότζης το 2014. Τον Οκτώβριο του 2020—την ημερομηνία κατά την οποία επισφραγίστηκε και η συμφωνία για την πώληση της μισής Habanos S.A.— διορίστηκε σύμβουλος (ισοδύναμο με το καθεστώς του υπουργού) του πρωθυπουργού της Καμπότζης Χουν Σεν, ιδρυτή του Prince Group, ενός από τους πιο σημαντικούς επιχειρηματικούς ομίλους στην Καμπότζη.

Αν και η συμμετοχή του Chen Zhi στην αγορά του μισού της Habanos SA έχει κρατηθεί μυστική, το Radio Free Asia (RFA) κατάφερε να συνδέσει τον Zhi με την αγορά χρησιμοποιώντας —εκτός από πηγές κοντά στους διαπραγματευτές— την ετήσια έκθεση 2022 της Asia Uni Corp ( η εταιρεία που ανέλαβε τον έλεγχο της Allied Cigar Corporation SL). Σύμφωνα με την RFA, η έκθεση αναφέρει ότι οι μετοχές της Allied Cigar Corporation SL ανήκουν σε μια εταιρεία εγγεγραμμένη στις Βρετανικές Παρθένους Νήσους – γνωστό φορολογικό παράδεισο – που έχει μεταξύ των πέντε διευθυντών της τον Qiu Wei Ren, έναν Καμποτζιανό και Κινέζο υπήκοο που είναι διευθυντής πολλών εταιρειών που ανήκουν στον Chen Zhi στο Χονγκ Κονγκ και την Καμπότζη.
Αλλά το πιο ενδιαφέρον σε σχέση με την υποτιθέμενη ιδιοκτησία της Habanos S.A. από τον Chen Zhi, είναι ότι ο Κινέζος/Καμποτζιανός μεγιστάνας και το Prince Group έχουν επίσης κατηγορηθεί ότι συνδέονται με το United Front Work Department (UFWD). Το UFWD είναι ένα όργανο ανώτατου επιπέδου του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος (ΚΚΚ) που εξαρτάται από την Κεντρική Επιτροπή και του οποίου αποστολή είναι να προπαγανδίζει την επίσημη αφήγηση του καθεστώτος στο εσωτερικό και το εξωτερικό.



Σήμερα οι Κουβανοί δεν έχουν ξεκάθαρη ιδέα σε ποιον ανήκει το ήμισυ μιας από τις πιο κερδοφόρες κρατικές εταιρείες στη χώρα. Όμως τα υπάρχοντα στοιχεία δείχνουν ότι βρίσκεται στα χέρια ενός ατόμου που χρησιμοποιεί πολιτικές διασυνδέσεις και πελατειακές σχέσεις για μορφές προώθησης και επιρροής σε κλειστά και διεφθαρμένα καθεστώτα όπως η Κούβα. Ένα άτομο που κατηγορήθηκε επίσης ότι ενεργούσε ως πράκτορας επιρροής μιας από τις κύριες υπερδυνάμεις στον κόσμο.
Η κατάσταση είναι πολύ πιο ανησυχητική, καθώς είναι μέρος ενός γεωπολιτικού παιχνιδιού για το οποίο οι κουβανοί πολίτες δεν έχουν καμία γνώση και το οποίο έχει θέσει τους κύριους πόρους της χώρας στα χέρια δύο μεγάλων αυταρχικών πολιτικών δυνάμεων (Ρωσίας και Κίνας ).

Ο επίσημος Τύπος της Κούβας επισημαίνει σήμερα την αύξηση των εσόδων της Habanos SA, αλλά δεν εξηγεί την αντίφαση μεταξύ της υποτιθέμενης μεγάλης αύξησης και των καταγγελιών των καλλιεργητών της Pinar del Río, κύριας καπνοπαραγωγικής περιοχής της χώρας. Οι αγρότες της Vuelta Abajo δήλωσαν πρόσφατα ότι το κράτος τους εκβιάζει να καλλιεργήσουν εκτάσεις αλλιώς θα χάσουν την επικαρπία τους, τη στιγμή που τα τελευταία χρόνια δεν τους παρέχει τα απαραίτητα (πρώτες ύλες, εργαλεία, λιπάσματα, μηχανήματα, καύσιμα κλπ.) Επίσης, τους χρωστά χρήματα από περασμένες σοδειές.

Αυτό βέβαια δεν είναι πρόσφατο πρόβλημα. Οι τελευταίες σοδειές κουβανέζικου καπνού ήταν καταστροφικές, επειδή μεταξύ άλλων ζητημάτων δεν έχουν επενδυθεί πόροι για την αποκατάσταση των συνθηκών καλλιέργειας, κυρίως στην Pinar del Río. Η συγκομιδή 2022-2023 ήταν η μικρότερη στην ιστορία της Κούβας, ειδικά λόγω των επιπτώσεων του τυφώνα Ian. Αλλά και μετά από ένα χρόνο η συγκομιδή 2023-2024 δεν έδειξε σημάδια ανάκαμψης. Αντίθετα, από την έναρξη της συγκομιδής τον Οκτώβριο του 2023, η έλλειψη κρατικών πόρων ήταν ο λόγος για τον οποίο το στάδιο φύτευσης παρατάθηκε με ασυνήθιστο τρόπο μέχρι τον Φεβρουάριο του 2024.
Ακόμη και με την επέκταση του σταδίου φύτευσης όμως, οι αρχές της Ταμπακούμπα αναγνώρισαν ότι μόνο 14.000 εκτάρια καπνού έχουν φυτευτεί στη χώρα. Ένας αριθμός που αντιπροσωπεύει περίπου το 60% των φυτεύσεων του 2021 πριν περάσει ο Ian.

Η λαμπρότητα του ετήσιου Φεστιβάλ δεν αντιστοιχεί σε αναβάθμιση της θέσης του κουβανέζικου καπνού στη διεθνή αγορά. Αντίθετα, καθώς η πολυτέλεια τως εορτασμών μεγαλώνει, η σημασία της Κούβας στη διεθνή αγορά καπνού μειώνεται. Σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύτηκε στο The Spectator, πριν από αρκετά χρόνια η Δομινικανή Δημοκρατία ξεπέρασε την Κούβα στη διεθνή αγορά καπνού. Η Habanos SA ανέφερε έσοδα ύψους 545 εκατομμυρίων δολαρίων το 2022 και 721 εκατομμυρίων δολαρίων το 2023. Ωστόσο, η Δομινικανή Δημοκρατία έχει ξεπεράσει τα ετήσια έσοδα του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων από το 2020, και οι εξαγωγές της συνεχίζουν να αυξάνονται.

Πόσο μακριά είναι η προπαγάνδα και οι ίντριγκες της γραφειοκρατίας από την κουβανική πραγματικότητα? Μια γραφειοκρατία και προπαγάνδα που προωθεί εορτασμούς και φεστιβάλ που δεν αντικατοπτρίζουν σε κανένα βαθμό την πραγματικότητα. Η κουβανική καπνοβιομηχανία χάνει συνεχώς έδαφος από ανταγωνιστές με λιγότερη παράδοση και με αντικειμενικά υποδεέστερη πρώτη ύλη, αντί να εδραιώσει και να εμπλουτίσει τη φήμη και την κληρονομιά της.